Drukuj stronę - * KomarĂłw koÂło Sokala - wieÂś i cmentarz. Foto: T. i W.Pitak

PODRĂÂŻE NA KRESY

- 12 pÂłyt dvd , prod. 1992

PÂłyta dvd nr 1

KapÂłan z GuÂłagu cz. I - 29 min - wzruszajÂąca opowieÂśĂŚ o powrocie ks. Kazimierza ÂŚwiÂątka z GuÂłagu do katedry w PiĂąsku na Polesiu

KapÂłan z GuÂłagu cz. II - 29 min - odbudowa katedry w PiĂąsku, ktĂłrÂą BiaÂłorusini chcieli zamieniĂŚ w browar. SÂłynne nazwiska: Skirmutowie, Ordowie, Butrymowicze, Stankiewicze, Szpakowscy, Roszkiewicze i inni.

PÂłyta dvd nr 2

Polesia czar - 26 min - polska szlachta koÂłchozowa, umierajÂące wioski - ÂżyĂŚ jest lepiej, ale radoÂści maÂło, piosenki polskie i biaÂłoruskie, chaty kryte sÂłomÂą, dodatek za radioaktywnoÂśĂŚ

NieÂświeÂż - 25 min - KsiĂŞstwo OÂłyckie i NieÂświeÂżskie. KsiĂŞÂża, ktĂłrzy uczÂą polskiego i malujÂą koÂścioÂły. Klasztor s.s. Benedyktynek czy technikum z internatem? Brama SÂłucka - Ostra Brama Polesia.

PÂłyta dvd nr 3

KoÂścioÂły WoÂłynia i Podola - 29 min - Krzemieniec, BorszczĂłw, CzortkĂłw, Kopiczyna, cudowny obraz MB Borszczowskiej, SkaÂła Podolska, Jeziorzany, ZbaraÂż, GoÂłuchĂłw

PoczajĂłw - 30 min - ÂŁawra Poczajowska-Jasna GĂłra Ukrainy, Poczajowskie dzwony, bÂłogosÂławiony KijĂłw i jego grota.

PÂłyta dvd nr 4

Z rĂłÂżnych stron WoÂłynia - 26 min - Korzec, WiÂśniowiec, ZofiĂłwka pod Humaniem. SÂłynne nazwiska, WiÂśniowieccy, Potoccy

Krzemieniec - 30 min - miejsce urodzin J. SÂłowackiego. Losy Liceum Krzemienieckiego, pomordowani Polacy

PÂłyta dvd nr 5

Buczacz - 28 min- opowieÂści Jerzego Janickiego. Nad rzekÂą StrypÂą w XIV w. wybudowano tu zamek obronny, ktĂłry naleÂżaÂł do Buczackich, Golskich i Potockich. Zamek przetrwaÂł napady TatarĂłw, TurkĂłw i KozakĂłw. W 1672 r., gdy Mahomet IV dowiedziaÂł siĂŞ, Âże obronÂą kieruje Âżona wÂłaÂściciela Teresa Potocka, poczÂątkowo odstÂąpiÂł od oblĂŞÂżenia i ofiarowanego okupu, lecz po pewnym czasie, zajÂąÂł go na swojÂą czasowÂą siedzibĂŞ.

CzortkĂłw - 24 min - Stary polski cmentarz z licznymi nagrobkami (zachowany, lecz w znacznym stopniu zdewastowany, mauzoleum i katakumby ofiar ukraiĂąskich egzekucji z lat 1918-1919. SpoczywajÂą tam prochy obroĂącĂłw Czortkowa z okresu walk polsko-ukraiĂąskich, m.in. mÂłodzi Polacy 16-, 17-letni gimnazjaliÂści. Ruiny zamku czortkowskiego na tzw. Wygnance z XVI wieku .KoÂściĂłÂł rzymskokatolicki pw. Âśw. StanisÂława w Czortkowie - dawniej koÂściĂłÂł oo. dominikanĂłw.

PÂłyta dvd nr 6

JazÂłowiec - 29 min - jedna z najstarszych osad polskich na Podolu. WÂłasnoÂśĂŚ Buczackich (ktĂłrzy po osiedleniu siĂŞ w JazÂłowcu przyjĂŞli nazwisko JazÂłowieckich), RadziwiÂłÂłĂłw i Koniecpolskich. Miejsce urodzenia poety Kornela Ujejskiego, oraz - prawdopodobnie - miejsce Âśmierci i pochĂłwku wybitnego kompozytora doby renesansu MikoÂłaja GomĂłÂłki urodzonego w Sandomierzu. W miasteczku do chwili obecnej znajduje siĂŞ klasztor SiĂłstr Niepokalanek (zaÂłoÂżony w 1863 przez przybyÂłÂą z Rzymu bÂł. MarcelinĂŞ DarowskÂą).

W grudniu 1918 klasztor w JazÂłowcu zostaÂł zajĂŞty przez wojska ukraiĂąskie i zamieniony na wiĂŞzienie dla internowanych PolakĂłw. W lecie 1919 w wÂąwozach w pobliÂżu JazÂłowca odbyÂła siĂŞ trzydniowa, zwyciĂŞska bitwa 14 PuÂłku UÂłanĂłw (utworzonego w Rosji z PolakĂłw sÂłuÂżÂących w armii carskiej) z wojskami ukraiĂąskimi. Od dnia zwyciĂŞstwa - 11 lipca 1919 puÂłk ten przyjÂąÂł nazwĂŞ UÂłanĂłw JazÂłowieckich.

OstrĂłg - 25 min - miasto na Ukrainie (obwĂłd rĂłwieĂąski), nad rzekÂą HoryĂą przy ujÂściu Wilii, dawna rezydencja magnaterii polskiej. Stary grĂłd ruski, wzmiankowany juÂż w 1100; od drugiej poÂłowy XII wieku w KsiĂŞstwie WoÂłyĂąskim;

W latach 1919–39 w granicach Polski, w Ăłwczesnym pow. zdoÂłbunowskim, w dawnym wojewĂłdztwie woÂłyĂąskim. Miasto byÂło garnizonem macierzystym Batalionu KOP "OstrĂłg" i 19. PuÂłku UÂłanĂłw WoÂłyĂąskich. Podczas II wojny Âświatowej, we wrzeÂśniu 1939 zajĂŞty przez ZSRR i wÂłÂączony nastĂŞpnie w skÂładzie Ukrainy Zachodniej do ZSRR.

W BorszczĂłwce niemieckie komando SS zamordowaÂło 115 osĂłb, w Lidawce zlikwidowano caÂłÂą koloniĂŞ.

PÂłyta dvd nr 7

GdzieÂś na Bukowinie - 24 min - kraina historyczna poÂłoÂżona pomiĂŞdzy Karpatami Wschodnimi a Âśrodkowym Dniestrem, podzielona po II wojnie Âświatowej na BukowinĂŞ pĂłÂłnocnÂą (ukraiĂąskÂą) oraz BukowinĂŞ poÂłudniowÂą (rumuĂąskÂą). Stanowi pĂłÂłnocnÂą czĂŞÂśĂŚ historycznej MoÂłdawii.

Skupiska miejskie terenĂłw Bukowiny, to przede wszystkim leÂżÂąca na poÂłudniu Suczawa i rozwijajÂące siĂŞ na pĂłÂłnocy Czerniowce. PotĂŞÂżna twierdza suczawska do dziÂś imponuje swymi walorami obronnymi. Monastyry suczawskie, z monastyrem Âśw. Jana z Suczawy na czele, ÂświadczÂą o poziomie kultury prawosÂławnej caÂłej Ăłwczesnej MoÂłdawii.

Historia Czerniowiec byÂła trochĂŞ odmienna, bardziej kupiecka. Czerniowce teÂż pĂłÂźniej stanÂą siĂŞ stolicÂą austriackiej Bukowiny. Ziemie te byÂły terenem nieudanej wyprawy krĂłla polskiego Jana Olbrachta w 1497 r., ktĂłrego wojska zostaÂły zmuszone do odstÂąpienia od obleganej Suczawy, a nastĂŞpnie rozbite w lasach moÂłdawskich („Za krĂłla Olbrachta, wyginĂŞÂła szlachta”).

W marcu 1849 Bukowina zostaÂła odÂłÂączona od Galicji i staÂła siĂŞ osobnym krajem koronnym jako KsiĂŞstwo Bukowiny z osobnymi organami wÂładzy - Prezydium Krajowym, sejmem krajowym i wydziaÂłem krajowym.

Zaleszczyki - 25 min - miasto na Podolu w zachodniej Ukrainie, poÂłoÂżone w gÂłĂŞbokim jarze w zakolu Dniestru, administracyjnie znajduje siĂŞ w obwodzie tarnopolskim. NaleÂżaÂły pierwotnie do Lubomirskich. Miastem staÂły siĂŞ dopiero w 1766 jako wÂłasnoÂśĂŚ krĂłla StanisÂława Augusta Poniatowskiego, otrzymujÂąc plan regulacyjny zgodny z polskÂą tradycjÂą - prostokÂątny rynek z ratuszem poÂśrodku, koÂścioÂłem parafialnym usytuowanym przy ulicy wychodzÂącej z naroÂżnika rynku i szachownicÂą ulic. Z uwagi na swĂłj specyficzny, bardzo ciepÂły klimat w II Rzeczypospolitej znany kurort ze wspaniaÂłymi plaÂżami nad Dniestrem, miejsce jedynego wystĂŞpowania wielu gatunkĂłw roÂślin, "stolica" uprawy winoroÂśli. Co roku urzÂądzano tu ogĂłlnopolskie ÂświĂŞto winobrania.

do Zaleszczyk na wypoczynek kilkakrotnie przybywaÂł MarszaÂłek JĂłzef PiÂłsudski.

PÂłyta dvd nr 8

Czerwony pas - 25 min

Nazwa KoÂłomyja ma zwiÂązek z zaÂłoÂżycielem miasta krĂłlem halickim Kolomanem. W roku 1459 hospodar moÂłdawski Stefan III Wielki zÂłoÂżyÂł tutaj hoÂłd Kazimierzowi JagielloĂączykowi. Jako powiat byÂł jednostkÂą administracyjnÂą w okresie I Rzeczypospolitej, ziemia halicka, wojewĂłdztwo ruskie od 1569 do 1772 r.

W latach 1886-1945 w KoÂłomyji funckjonowaÂły tramwaje parowe. Przez caÂły okres swojej historii byÂło nieustannie niszczone przez TatarĂłw, KozakĂłw oraz wojska moÂłdawskie.

KosĂłw Huculski czy KosĂłw Pokucki. PoÂłoÂżony nad RybnicÂą, dopÂływem Prutu. W II Rzeczypospolitej miasto powiatowe wojewĂłdztwa stanisÂławowskiego. Podczas inwazji sowieckiej na PolskĂŞ w 1939 roku tutaj rzÂąd polski spĂŞdziÂł ostatniÂą noc i przekroczyÂł granicĂŞ z RumuniÂą na rzece Czeremosz.

Kuty - osiedle typu miejskiego nad Czeremoszem, w malowniczej okolicy gĂłrzystej na pograniczu Bukowiny. Od 1991 na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankowskim, rejonie kosowskim. W okresie miĂŞdzywojennym Kuty sÂłynĂŞÂły jako miejscowoÂśĂŚ wypoczynkowa i oÂśrodek lokalnego rzemiosÂła artystycznego (tkactwo, hafciarstwo, garncarstwo). Corocznie w dniu 13 czerwca odbywaÂły siĂŞ tu sÂławne odpusty ormiaĂąskie, ÂściÂągajÂące Ormian z Polski, Bukowiny, MoÂłdawii, a nawet Armenii

Czerniowce - Miasto zostaÂło przyÂłÂączone do Austrii w 1775 r. Podczas I wojny Âświatowej zajĂŞte przez Rosjan w kwietniu 1916, przez pĂłÂłtora roku byÂło na linii frontu. W latach 1918-1940 naleÂżaÂło do Rumunii . Latem 1940 przyÂłÂączone do ZSRR jako Czernowice. W latach 1941-1944 ponownie naleÂżaÂło do Rumunii. Zdobyte przez ArmiĂŞ CzerwonÂą w 1944, przemianowane na Czerniowce. W latach 1945-1991 czĂŞÂśĂŚ UkraiĂąskiej SRR, od 1991 naleÂży do Ukrainy i jest stolicÂą obwodu czerniowieckiego.

Huculska kolĂŞda - 30 min - Huculi to najciekawszy zabytek etnograficzny nie tylko na ziemiach polskich, lecz i w Europie. MoÂżna spotkaĂŚ wÂśrĂłd nich typy polskie, ukraiĂąskie, wĂŞgierskie, rumuĂąskie, a nawet cechy antropologiczne tureckie i tatarskie czy wreszcie cygaĂąskie i ormiaĂąskie.

HucuÂł od narodzenia do Âśmierci ÂżyÂł w Âświecie magii, wierzeĂą i demonĂłw. Lasy, poÂłoniny, potoki zaludniaÂły rĂłÂżnego rodzaju zÂłe siÂły. CzÂłowiek mĂłgÂł siĂŞ przed nimi broniĂŚ zaklĂŞciem, zielem, modlitwÂą.

PÂłyta dvd nr 9

ÂŻytomierz cz. I - 22 min

ÂŻytomierz cz. II - 30 min -

ZaÂłoÂżony w 884 roku. ÂŻytomierz byÂł jednym z najwiĂŞkszych miast Rusi Kijowskiej. Po oderwaniu przez RosjĂŞ Kijowa od wojewĂłdztwa kijowskiego staÂł siĂŞ w 1667 nowÂą stolicÂą wojewĂłdztwa. Od 1991 jest stolicÂą katolickiej diecezji kijowsko-Âżytomierskiej obrzÂądku ÂłaciĂąskiego.Cmentarz polski (jeden z najwiĂŞkszych poza granicami Polski po ÂŁyczakowskim we Lwowie i Rossie w Wilnie)

PÂłyta dvd nr 10

BerdyczĂłw - 25 min - miasto na Ukrainie, w obwodzie Âżytomierskim, siedziba wÂładz rejonu berdyczowskiego, poÂłoÂżone 44 km na poÂłudnie od ÂŻytomierza, nad rzekÂą HniÂłopiat, prawym dopÂływem Teterewy.

Na mocy unii lubelskiej w 1569 wÂłÂączony do Rzeczypospolitej Obojga NarodĂłw. StanisÂław Zaremba (biskup kijowski) w 1647 zostaÂł, wg wiernych, uzdrowiony za wstawiennictwem Matki BoÂżej Berdyczowskiej, ktĂłrej obraz ogÂłosiÂł cudownym. BerdyczĂłw nazywany zostaÂł przez niego UkraiĂąskÂą CzĂŞstochowÂą..

ZjeÂżdÂżali siĂŞ do Berdyczowa regularnie kupcy z najrĂłÂżniejszych stron Europy. Z tego czasu pochodzi wÂłaÂśnie kupieckie zawoÂłanie ... pisz do mnie na BerdyczĂłw - jako, Âże byÂł to w Âżyciu wĂŞdrownych kupcĂłw jedyny adres, gdzie byÂło pewne, Âże w przeciÂągu 2-3 miesiĂŞcy na pewno siĂŞ zjawiÂą. StÂąd poste restante Berdyczowa peÂłniÂła waÂżnÂą rolĂŞ w przebiegu informacji handlowej.

Podczas II wojny Âświatowej w sanktuarium berdyczowskim mieÂściÂło siĂŞ rosyjskie wiĂŞzienie.

Bar - 24 min - Konfederacja barska (1768-1772) - zbrojny zwiÂązek szlachty polskiej utworzony w Barze na Podolu 29 lutego 1768 roku, z zaprzysiĂŞÂżeniem aktu zaÂłoÂżycielskiego w obronie wiary katolickiej i niepodlegÂłoÂści Rzeczypospolitej, skierowany przeciwko: kurateli Rosji, krĂłlowi StanisÂławowi Augustowi Poniatowskiemu i popierajÂącym go wojskom rosyjskim. Celem konfederacji byÂło zniesienie ustaw narzuconych przez RosjĂŞ, a zwÂłaszcza dajÂących rĂłwnouprawnienie dysydentom.

PÂłyta dvd nr 11

ÂŁyczakowskie opowieÂści cz. I - 32 min - cmentarz Lwowa - historie grobĂłw. Narratorem jest prof. StanisÂław Nicieja, znawca kresĂłw wschodnich, historyk sztuki

ÂŁyczakowskie opowieÂści cz. II - 26 min Lekcja historii - opowieÂśĂŚ o ludziach. ZarĂłwno o tych, ktĂłrzy tworzyli jego klimat i krajobraz projektujÂąc i wykonujÂąc nagrobki, kaplice i rzeÂźby (m.in. Parys Filippi, Cyprian Godebski), jak i tych dla ktĂłrych byÂły one zamawiane. Tu spoczywajÂą m.in. Maria Konopnicka , Gabriela Zapolska, Seweryn GoszczyĂąski, Artur Grottger, Prof. Stefan Banach, MieczysÂław GĂŞbarowicz, Karol Szajnocha, Walery ÂŁoziĂąski, Ludwik Kubala. SÂą na cmentarzu groby powstaĂącĂłw listopadowych i kwatera powstaĂącĂłw styczniowych. Cmentarz ÂŁyczakowski, liczÂący 40 hektarĂłw, jest klasycznym cmentarzem krajobrazowo– parkowym. Obszar, w ktĂłrym go usytuowano stanowi malowniczy zakÂątek. Jest to jedna z najstarszych nekropolii istniejÂących do dziÂś w Europie.

PÂłyta dvd nr 12

ÂŻĂłÂłkiew - 26 min - miasto na Ukrainie, obwĂłd lwowski, nad ÂŚwinÂą. W latach 1951-91 nosiÂło nazwĂŞ Niestierow od nazwiska lotnika rosyjskiego Piotra Niestierowa; spotykana jest rĂłwnieÂż transkrypcja Nesterow). Do 17 wrzeÂśnia 1939 siedziba powiatu w wojewĂłdztwie lwowskim.

ZaÂłoÂżona w 1597 przez hetmana polnego koronnego StanisÂława ÂŻĂłÂłkiewskiego. ByÂła miastem prywatnym. NaleÂżaÂło pĂłÂźniej do DaniÂłowiczĂłw, Sobieskich i RadziwiÂłÂłĂłw. ÂŻĂłÂłkiew byÂła ulubionÂą rezydencjÂą krĂłla Jana III Sobieskiego. KrĂłl umocniÂł miasto nowoczesnymi obwarowaniami, dekorowaÂł teÂż miasto w stylu barokowym, tu przywoziÂł swoje liczne wojenne trofea. ÂŻoÂłkiew byÂła garnizonem 6 PuÂłku StrzelcĂłw Konnych im. Hetmana StanisÂława ÂŻĂłÂłkiewskiego.

W ÂżĂłÂłkiewskiej farze oprĂłcz piĂŞknych marmurowych nagrobkĂłw ÂŻĂłÂłkiewskich i Sobieskich (autorstwa Andreasa SchlĂźtera) znajdowaÂły siĂŞ do 1939 ogromne malowidÂła batalistyczne obrazujÂące najwiĂŞksze zwyciĂŞskie bitwy krĂłla Jana III Sobieskiego i jego pradziada StanisÂława ÂŻĂłÂłkiewskiego, tworzÂące jeden z najbardziej monumentalnych zespoÂłĂłw malarstwa batalistycznego w Europie:

Obrazy batalistyczne zostaÂły na poczÂątku lat '60 XX wieku. umieszczone w Lwowskiej Galerii Sztuki w Olesku. Po wywiezieniu ich z koÂścioÂła w ÂŻĂłÂłkwi nie byÂły nigdy eksponowane we wspĂłlnym miejscu. Po upadku ZSRR i zwrocie koÂścioÂła katolikom obrazy te nie powrĂłciÂły niestety na swoje dawne miejsce i pozostaÂły w gestii galerii obrazĂłw.

Olesko - 25 min - Olesko poÂłoÂżone jest 23 km na pĂłÂłnoc od ZÂłoczowa, 72 km od Lwowa, 5 km od PodhorcĂłw przy szosie kijowskiej.

Budynek zamkowy dwupiĂŞtrowy z basztÂą w jednym z naroÂżnikĂłw oraz basztÂą przybramnÂą, prowadzÂącÂą na dziedziniec zamkowy. W latach 80. XVII w. gruntownie odnowiony staraniem krĂłla Jana III. Po I rozbiorze Polski zamieniony przez AustriakĂłw na koszary. W 200 rocznicĂŞ Wiktorii WiedeĂąskiej, w 1883, wykupiony z rÂąk austriackich. Podczas I wojny Âświatowej powaÂżnie uszkodzony, w latach 30. odnowiony, ponownie uszkodzony podczas II wojny Âświatowej. W latach 1961-1965 odnowiony. Od 1975 peÂłni rolĂŞ filii Lwowskiej Galerii Sztuki. W zamku eksponowane sÂą ogromne malowidÂła batalistyczne z ÂżĂłÂłkiewskiej fary, upamiĂŞtniajÂące zwyciĂŞskie bitwy Jana III Sobieskiego i jego pradziada hetmana StanisÂława ÂŻĂłÂłkiewskiego.

KoÂściĂłÂł parafialny pw. Âśw. TrĂłjcy konsekrowany w 1597. Po II wojnie zamieniony na magazyn. CzĂŞÂśĂŚ wyposaÂżenia znajduje siĂŞ w Lwowskiej Galerii Sztuki. Obecnie w gestii cerkwi prawosÂławnej.

Podhorce - wieÂś w zachodniej Ukrainie, w rejonie brodzkim obwodu lwowskiego; 17 km. na pÂłn.-wsch. od ZÂłoczowa, 8 km. od Oleska i okoÂło 17 km. od m. Brody. W II Rzeczypospolitej miejscowoÂśĂŚ byÂła siedzibÂą gminy wiejskiej Podhorce w powiecie zÂłoczowskim wojewĂłdztwa tarnopolskiego.

Zamek w stylu villa castello naleÂżÂący pierwotnie do StanisÂława Koniecpolskiego, zbudowany w latach 1637-1641. W zamku mieÂściÂła siĂŞ dawniej piĂŞkna kolekcja malarstwa. Obrazy czĂŞÂściowo przechowywane sÂą w Muzeum OkrĂŞgowym w Tarnowie, w Lwowskiej Galerii Sztuki (LwĂłw i zamek w Olesku). Najcenniejszy obraz z caÂłej kolekcji, MiÂłosierny Samarytanin, dzieÂło Jacoba Jordaensa, ewakuowany wraz z pewnÂą czĂŞÂściÂą zbiorĂłw podhoreckich we wrzeÂśniu 1939 znajduje siĂŞ obecnie w Sao Paulo jako wÂłasnoÂśĂŚ Fundacji Romana Sanguszki.

Cerkiew z klasztorem BazylianĂłw (z XVIII w.) wybudowana na rzucie krzyÂża ÂłaciĂąskiego z fasadÂą w stylu barokowym.

KoÂściĂłÂł Âśw. JĂłzefa z lat (1752-1766), wybudowany na zamĂłwienie WacÂława Rzewuskiego, wg planĂłw Romanusa. KoÂściĂłÂł byÂł najpierw koÂścioÂłem zamkowym, a pĂłÂźniej parafialnym. Jest budowlÂą z pĂłÂłkolistÂą kopuÂłÂą, oÂświetlonÂą na szczycie latarniÂą i ozdobionÂą krzyÂżemAusteria - budynek dawnych stajen hetmaĂąskich przeksztaÂłcony w zajazd.

Kontakt :

sokal2@wp.pl
tel. 660-332-172

Nasza Wiara - Forum dla ludzi wierzących, kochających i pozytywnie myślących

Polska i Polacy => Polskie Kresy => Wątek zaczęty przez: ascetyk Wrzesień 08, 2008, 11:25:06