PODRÓ¯E NA KRESY -
12 p³yt dvd , prod. 1992 P³yta dvd nr 1Kap³an z Gu³agu cz. I - 29 min - wzruszaj±ca opowie¶æ o powrocie ks. Kazimierza ¦wi±tka z Gu³agu do katedry w Piñsku na Polesiu
Kap³an z Gu³agu cz. II - 29 min - odbudowa katedry w Piñsku, któr± Bia³orusini chcieli zamieniæ w browar. S³ynne nazwiska: Skirmutowie, Ordowie, Butrymowicze, Stankiewicze, Szpakowscy, Roszkiewicze i inni.
P³yta dvd nr 2Polesia czar - 26 min - polska szlachta ko³chozowa, umieraj±ce wioski - ¿yæ jest lepiej, ale rado¶ci ma³o, piosenki polskie i bia³oruskie, chaty kryte s³om±, dodatek za radioaktywno¶æ
Nie¶wie¿ - 25 min - Ksiêstwo O³yckie i Nie¶wie¿skie. Ksiê¿a, którzy ucz± polskiego i maluj± ko¶cio³y. Klasztor s.s. Benedyktynek czy technikum z internatem? Brama S³ucka - Ostra Brama Polesia.
P³yta dvd nr 3Ko¶cio³y Wo³ynia i Podola - 29 min - Krzemieniec, Borszczów, Czortków, Kopiczyna, cudowny obraz MB Borszczowskiej, Ska³a Podolska, Jeziorzany, Zbara¿, Go³uchów
Poczajów - 30 min -
£awra Poczajowska-Jasna Góra Ukrainy, Poczajowskie dzwony, b³ogos³awiony Kijów i jego grota.
P³yta dvd nr 4Z ró¿nych stron Wo³ynia - 26 min -
Korzec, Wi¶niowiec, Zofiówka pod Humaniem. S³ynne nazwiska, Wi¶niowieccy, Potoccy
Krzemieniec - 30 min - miejsce urodzin J. S³owackiego. Losy Liceum Krzemienieckiego, pomordowani Polacy
P³yta dvd nr 5Buczacz - 28 min- opowie¶ci Jerzego Janickiego. Nad rzek± Stryp± w XIV w. wybudowano tu zamek obronny, który nale¿a³ do Buczackich, Golskich i Potockich. Zamek przetrwa³ napady Tatarów, Turków i Kozaków. W 1672 r., gdy Mahomet IV dowiedzia³ siê, ¿e obron± kieruje ¿ona w³a¶ciciela Teresa Potocka, pocz±tkowo odst±pi³ od oblê¿enia i ofiarowanego okupu, lecz po pewnym czasie, zaj±³ go na swoj± czasow± siedzibê.
Czortków - 24 min - Stary polski cmentarz z licznymi nagrobkami (zachowany, lecz w znacznym stopniu zdewastowany, mauzoleum i katakumby ofiar ukraiñskich egzekucji z lat 1918-1919. Spoczywaj± tam prochy obroñców Czortkowa z okresu walk polsko-ukraiñskich, m.in. m³odzi Polacy 16-, 17-letni gimnazjali¶ci. Ruiny zamku czortkowskiego na tzw. Wygnance z XVI wieku .Ko¶ció³ rzymskokatolicki pw. ¶w. Stanis³awa w Czortkowie - dawniej ko¶ció³ oo. dominikanów.
P³yta dvd nr 6Jaz³owiec - 29 min - jedna z najstarszych osad polskich na Podolu. W³asno¶æ Buczackich (którzy po osiedleniu siê w Jaz³owcu przyjêli nazwisko Jaz³owieckich), Radziwi³³ów i Koniecpolskich. Miejsce urodzenia poety Kornela Ujejskiego, oraz - prawdopodobnie - miejsce ¶mierci i pochówku wybitnego kompozytora doby renesansu Miko³aja Gomó³ki urodzonego w Sandomierzu. W miasteczku do chwili obecnej znajduje siê klasztor Sióstr Niepokalanek (za³o¿ony w 1863 przez przyby³± z Rzymu b³. Marcelinê Darowsk±).
W grudniu 1918 klasztor w Jaz³owcu zosta³ zajêty przez wojska ukraiñskie i zamieniony na wiêzienie dla internowanych Polaków. W lecie 1919 w w±wozach w pobli¿u Jaz³owca odby³a siê trzydniowa, zwyciêska bitwa 14 Pu³ku U³anów (utworzonego w Rosji z Polaków s³u¿±cych w armii carskiej) z wojskami ukraiñskimi. Od dnia zwyciêstwa - 11 lipca 1919 pu³k ten przyj±³ nazwê U³anów Jaz³owieckich.
Ostróg - 25 min - miasto na Ukrainie (obwód rówieñski), nad rzek± Horyñ przy uj¶ciu Wilii, dawna rezydencja magnaterii polskiej. Stary gród ruski, wzmiankowany ju¿ w 1100; od drugiej po³owy XII wieku w Ksiêstwie Wo³yñskim;
W latach 1919–39 w granicach Polski, w ówczesnym pow. zdo³bunowskim, w dawnym województwie wo³yñskim. Miasto by³o garnizonem macierzystym Batalionu KOP "Ostróg" i 19. Pu³ku U³anów Wo³yñskich. Podczas II wojny ¶wiatowej, we wrze¶niu 1939 zajêty przez ZSRR i w³±czony nastêpnie w sk³adzie Ukrainy Zachodniej do ZSRR.
W
Borszczówce niemieckie komando SS zamordowa³o 115 osób, w Lidawce zlikwidowano ca³± koloniê.
P³yta dvd nr 7Gdzie¶ na Bukowinie - 24 min - kraina historyczna po³o¿ona pomiêdzy Karpatami Wschodnimi a ¶rodkowym Dniestrem, podzielona po II wojnie ¶wiatowej na Bukowinê pó³nocn± (ukraiñsk±) oraz Bukowinê po³udniow± (rumuñsk±). Stanowi pó³nocn± czê¶æ historycznej Mo³dawii.
Skupiska miejskie terenów Bukowiny, to przede wszystkim le¿±ca na po³udniu Suczawa i rozwijaj±ce siê na pó³nocy Czerniowce. Potê¿na twierdza suczawska do dzi¶ imponuje swymi walorami obronnymi. Monastyry suczawskie, z monastyrem ¶w. Jana z Suczawy na czele, ¶wiadcz± o poziomie kultury prawos³awnej ca³ej ówczesnej Mo³dawii.
Historia
Czerniowiec by³a trochê odmienna, bardziej kupiecka. Czerniowce te¿ pó¼niej stan± siê stolic± austriackiej Bukowiny. Ziemie te by³y terenem nieudanej wyprawy króla polskiego Jana Olbrachta w 1497 r., którego wojska zosta³y zmuszone do odst±pienia od obleganej Suczawy, a nastêpnie rozbite w lasach mo³dawskich („Za króla Olbrachta, wyginê³a szlachta”).
W marcu 1849
Bukowina zosta³a od³±czona od Galicji i sta³a siê osobnym krajem koronnym jako Ksiêstwo Bukowiny z osobnymi organami w³adzy - Prezydium Krajowym, sejmem krajowym i wydzia³em krajowym.
Zaleszczyki - 25 min - miasto na Podolu w zachodniej Ukrainie, po³o¿one w g³êbokim jarze w zakolu Dniestru, administracyjnie znajduje siê w obwodzie tarnopolskim. Nale¿a³y pierwotnie do Lubomirskich. Miastem sta³y siê dopiero w 1766 jako w³asno¶æ króla Stanis³awa Augusta Poniatowskiego, otrzymuj±c plan regulacyjny zgodny z polsk± tradycj± - prostok±tny rynek z ratuszem po¶rodku, ko¶cio³em parafialnym usytuowanym przy ulicy wychodz±cej z naro¿nika rynku i szachownic± ulic. Z uwagi na swój specyficzny, bardzo ciep³y klimat w II Rzeczypospolitej znany kurort ze wspania³ymi pla¿ami nad Dniestrem, miejsce jedynego wystêpowania wielu gatunków ro¶lin, "stolica" uprawy winoro¶li. Co roku urz±dzano tu ogólnopolskie ¶wiêto winobrania.
do Zaleszczyk na wypoczynek kilkakrotnie przybywa³ Marsza³ek Józef Pi³sudski.
P³yta dvd nr 8Czerwony pas - 25 min
Nazwa
Ko³omyja ma zwi±zek z za³o¿ycielem miasta królem halickim Kolomanem. W roku 1459 hospodar mo³dawski Stefan III Wielki z³o¿y³ tutaj ho³d Kazimierzowi Jagielloñczykowi. Jako powiat by³ jednostk± administracyjn± w okresie I Rzeczypospolitej, ziemia halicka, województwo ruskie od 1569 do 1772 r.
W latach 1886-1945 w Ko³omyji funckjonowa³y tramwaje parowe. Przez ca³y okres swojej historii by³o nieustannie niszczone przez Tatarów, Kozaków oraz wojska mo³dawskie.
Kosów Huculski czy
Kosów Pokucki. Po³o¿ony nad Rybnic±, dop³ywem Prutu. W II Rzeczypospolitej miasto powiatowe województwa stanis³awowskiego. Podczas inwazji sowieckiej na Polskê w 1939 roku tutaj rz±d polski spêdzi³ ostatni± noc i przekroczy³ granicê z Rumuni± na rzece Czeremosz.
Kuty - osiedle typu miejskiego nad
Czeremoszem, w malowniczej okolicy górzystej na pograniczu Bukowiny. Od 1991 na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankowskim, rejonie kosowskim. W okresie miêdzywojennym Kuty s³ynê³y jako miejscowo¶æ wypoczynkowa i o¶rodek lokalnego rzemios³a artystycznego (tkactwo, hafciarstwo, garncarstwo). Corocznie w dniu 13 czerwca odbywa³y siê tu s³awne odpusty ormiañskie, ¶ci±gaj±ce Ormian z Polski, Bukowiny, Mo³dawii, a nawet Armenii
Czerniowce - Miasto zosta³o przy³±czone do Austrii w 1775 r. Podczas I wojny ¶wiatowej zajête przez Rosjan w kwietniu 1916, przez pó³tora roku by³o na linii frontu. W latach 1918-1940 nale¿a³o do Rumunii . Latem 1940 przy³±czone do ZSRR jako Czernowice. W latach 1941-1944 ponownie nale¿a³o do Rumunii. Zdobyte przez Armiê Czerwon± w 1944, przemianowane na Czerniowce. W latach 1945-1991 czê¶æ Ukraiñskiej SRR, od 1991 nale¿y do Ukrainy i jest stolic± obwodu czerniowieckiego.
Huculska kolêda - 30 min - Huculi to najciekawszy zabytek etnograficzny nie tylko na ziemiach polskich, lecz i w Europie. Mo¿na spotkaæ w¶ród nich typy polskie, ukraiñskie, wêgierskie, rumuñskie, a nawet cechy antropologiczne tureckie i tatarskie czy wreszcie cygañskie i ormiañskie.
Hucu³ od narodzenia do ¶mierci ¿y³ w ¶wiecie magii, wierzeñ i demonów. Lasy, po³oniny, potoki zaludnia³y ró¿nego rodzaju z³e si³y. Cz³owiek móg³ siê przed nimi broniæ zaklêciem, zielem, modlitw±.
P³yta dvd nr 9¯ytomierz cz. I - 22 min
¯ytomierz cz. II - 30 min -
Za³o¿ony w 884 roku. ¯ytomierz by³ jednym z najwiêkszych miast Rusi Kijowskiej. Po oderwaniu przez Rosjê Kijowa od województwa kijowskiego sta³ siê w 1667 now± stolic± województwa. Od 1991 jest stolic± katolickiej diecezji kijowsko-¿ytomierskiej obrz±dku ³aciñskiego.Cmentarz polski (jeden z najwiêkszych poza granicami Polski po £yczakowskim we Lwowie i Rossie w Wilnie)
P³yta dvd nr 10Berdyczów - 25 min - miasto na Ukrainie, w obwodzie ¿ytomierskim, siedziba w³adz rejonu berdyczowskiego, po³o¿one 44 km na po³udnie od ¯ytomierza, nad rzek± Hni³opiat, prawym dop³ywem Teterewy.
Na mocy unii lubelskiej w 1569 w³±czony do Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Stanis³aw Zaremba (biskup kijowski) w 1647 zosta³, wg wiernych, uzdrowiony za wstawiennictwem Matki Bo¿ej Berdyczowskiej, której obraz og³osi³ cudownym. Berdyczów nazywany zosta³ przez niego Ukraiñsk± Czêstochow±..
Zje¿d¿ali siê do Berdyczowa regularnie kupcy z najró¿niejszych stron Europy. Z tego czasu pochodzi w³a¶nie kupieckie zawo³anie ... pisz do mnie na Berdyczów - jako, ¿e by³ to w ¿yciu wêdrownych kupców jedyny adres, gdzie by³o pewne, ¿e w przeci±gu 2-3 miesiêcy na pewno siê zjawi±. St±d poste restante Berdyczowa pe³ni³a wa¿n± rolê w przebiegu informacji handlowej.
Podczas II wojny ¶wiatowej w sanktuarium berdyczowskim mie¶ci³o siê rosyjskie wiêzienie.
Bar - 24 min - Konfederacja barska (1768-1772) - zbrojny zwi±zek szlachty polskiej utworzony w Barze na Podolu 29 lutego 1768 roku, z zaprzysiê¿eniem aktu za³o¿ycielskiego w obronie wiary katolickiej i niepodleg³o¶ci Rzeczypospolitej, skierowany przeciwko: kurateli Rosji, królowi Stanis³awowi Augustowi Poniatowskiemu i popieraj±cym go wojskom rosyjskim. Celem konfederacji by³o zniesienie ustaw narzuconych przez Rosjê, a zw³aszcza daj±cych równouprawnienie dysydentom.
P³yta dvd nr 11£yczakowskie opowie¶ci cz. I - 32 min - cmentarz Lwowa - historie grobów. Narratorem jest prof. Stanis³aw Nicieja, znawca kresów wschodnich, historyk sztuki
£yczakowskie opowie¶ci cz. II - 26 min Lekcja historii - opowie¶æ o ludziach. Zarówno o tych, którzy tworzyli jego klimat i krajobraz projektuj±c i wykonuj±c nagrobki, kaplice i rze¼by (m.in. Parys Filippi, Cyprian Godebski), jak i tych dla których by³y one zamawiane. Tu spoczywaj± m.in. Maria Konopnicka , Gabriela Zapolska, Seweryn Goszczyñski, Artur Grottger, Prof. Stefan Banach, Mieczys³aw Gêbarowicz, Karol Szajnocha, Walery £oziñski, Ludwik Kubala. S± na cmentarzu groby powstañców listopadowych i kwatera powstañców styczniowych. Cmentarz £yczakowski, licz±cy 40 hektarów, jest klasycznym cmentarzem krajobrazowo– parkowym. Obszar, w którym go usytuowano stanowi malowniczy zak±tek. Jest to jedna z najstarszych nekropolii istniej±cych do dzi¶ w Europie.
P³yta dvd nr 12 ¯ó³kiew - 26 min - miasto na Ukrainie, obwód lwowski, nad ¦win±. W latach 1951-91 nosi³o nazwê Niestierow od nazwiska lotnika rosyjskiego Piotra Niestierowa; spotykana jest równie¿ transkrypcja Nesterow). Do 17 wrze¶nia 1939 siedziba powiatu w województwie lwowskim.
Za³o¿ona w 1597 przez hetmana polnego koronnego Stanis³awa ¯ó³kiewskiego. By³a miastem prywatnym. Nale¿a³o pó¼niej do Dani³owiczów, Sobieskich i Radziwi³³ów. ¯ó³kiew by³a ulubion± rezydencj± króla Jana III Sobieskiego. Król umocni³ miasto nowoczesnymi obwarowaniami, dekorowa³ te¿ miasto w stylu barokowym, tu przywozi³ swoje liczne wojenne trofea. ¯o³kiew by³a garnizonem 6 Pu³ku Strzelców Konnych im. Hetmana Stanis³awa ¯ó³kiewskiego.
W ¿ó³kiewskiej farze oprócz piêknych marmurowych nagrobków ¯ó³kiewskich i Sobieskich (autorstwa Andreasa Schlütera) znajdowa³y siê do 1939 ogromne malowid³a batalistyczne obrazuj±ce najwiêksze zwyciêskie bitwy króla Jana III Sobieskiego i jego pradziada Stanis³awa ¯ó³kiewskiego, tworz±ce jeden z najbardziej monumentalnych zespo³ów malarstwa batalistycznego w Europie:
Obrazy batalistyczne zosta³y na pocz±tku lat '60 XX wieku. umieszczone w Lwowskiej Galerii Sztuki w Olesku. Po wywiezieniu ich z ko¶cio³a w ¯ó³kwi nie by³y nigdy eksponowane we wspólnym miejscu. Po upadku ZSRR i zwrocie ko¶cio³a katolikom obrazy te nie powróci³y niestety na swoje dawne miejsce i pozosta³y w gestii galerii obrazów.
Olesko - 25 min - Olesko po³o¿one jest 23 km na pó³noc od Z³oczowa, 72 km od Lwowa, 5 km od Podhorców przy szosie kijowskiej.
Budynek zamkowy dwupiêtrowy z baszt± w jednym z naro¿ników oraz baszt± przybramn±, prowadz±c± na dziedziniec zamkowy. W latach 80. XVII w. gruntownie odnowiony staraniem króla Jana III. Po I rozbiorze Polski zamieniony przez Austriaków na koszary. W 200 rocznicê Wiktorii Wiedeñskiej, w 1883, wykupiony z r±k austriackich. Podczas I wojny ¶wiatowej powa¿nie uszkodzony, w latach 30. odnowiony, ponownie uszkodzony podczas II wojny ¶wiatowej. W latach 1961-1965 odnowiony. Od 1975 pe³ni rolê filii Lwowskiej Galerii Sztuki. W zamku eksponowane s± ogromne malowid³a batalistyczne z ¿ó³kiewskiej fary, upamiêtniaj±ce zwyciêskie bitwy Jana III Sobieskiego i jego pradziada hetmana Stanis³awa ¯ó³kiewskiego.
Ko¶ció³ parafialny pw. ¶w. Trójcy konsekrowany w 1597. Po II wojnie zamieniony na magazyn. Czê¶æ wyposa¿enia znajduje siê w Lwowskiej Galerii Sztuki. Obecnie w gestii cerkwi prawos³awnej.
Podhorce - wie¶ w zachodniej Ukrainie, w rejonie brodzkim obwodu lwowskiego; 17 km. na p³n.-wsch. od Z³oczowa, 8 km. od Oleska i oko³o 17 km. od m. Brody. W II Rzeczypospolitej miejscowo¶æ by³a siedzib± gminy wiejskiej Podhorce w powiecie z³oczowskim województwa tarnopolskiego.
Zamek w stylu villa castello nale¿±cy pierwotnie do Stanis³awa Koniecpolskiego, zbudowany w latach 1637-1641. W zamku mie¶ci³a siê dawniej piêkna kolekcja malarstwa. Obrazy czê¶ciowo przechowywane s± w Muzeum Okrêgowym w Tarnowie, w Lwowskiej Galerii Sztuki (Lwów i zamek w Olesku). Najcenniejszy obraz z ca³ej kolekcji, Mi³osierny Samarytanin, dzie³o Jacoba Jordaensa, ewakuowany wraz z pewn± czê¶ci± zbiorów podhoreckich we wrze¶niu 1939 znajduje siê obecnie w Sao Paulo jako w³asno¶æ Fundacji Romana Sanguszki.
Cerkiew z klasztorem Bazylianów (z XVIII w.) wybudowana na rzucie krzy¿a ³aciñskiego z fasad± w stylu barokowym.
Ko¶ció³ ¶w. Józefa z lat (1752-1766), wybudowany na zamówienie Wac³awa Rzewuskiego, wg planów Romanusa. Ko¶ció³ by³ najpierw ko¶cio³em zamkowym, a pó¼niej parafialnym. Jest budowl± z pó³kolist± kopu³±, o¶wietlon± na szczycie latarni± i ozdobion± krzy¿emAusteria - budynek dawnych stajen hetmañskich przekszta³cony w zajazd.
Kontakt :
sokal2@wp.pl
tel. 660-332-172
