MUZYKOTERAPIA jako zabieg uzdrowiskowy w sanatoriach

MUZYKOTERAPIA jako zabieg uzdrowiskowy w sanatoriach
--------------------.
.
mgr WÂładysÂław Pitak podjÂąÂł temat niezwykle ciekawy nie tylko z punktu widzenia naukowego, ale rĂłwnieÂż praktycznego. Prowadzona przez niego wieloletnia dziaÂłalnoÂśĂŚ na terenie uzdrowiska KoÂłobrzegu, DÂźwirzyna i Mielna zostaÂła uznana za bardzo pozytywny czynnik leczenia uzdrowiskowego. Uzyskane zaÂś efekty terapeutyczne sÂą wysoce zadowalajÂące. (...) ObserwujÂąc dziaÂłalnoÂśĂŚ mgr W. Pitaka oraz oceniajÂąc jego zaangaÂżowanie naukowe na polu muzykoterapii, nie tylko popieram caÂłkowicie tĂŞ dziaÂłalnoÂśĂŚ, ale uwaÂżam, Âże wyniki tej pracy skondensowane statystycznie nadajÂą siĂŞ w zupeÂłnoÂści na dysertacjĂŞ doktorskÂą. (...)
Naczelny Lekarz Uzdrowiska KoÂłobrzeg- Doc. dr hab. med. Bohdan Trzeciak

Cytuj

Muzykoterapia prowadzona przez WÂładysÂława Pitaka w sanatorium Posejdon w KoÂłobrzegu.

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

MUZYKOTERAPIA jako zabieg uzdrowiskowy w sanatoriach koÂłobrzeskich

(Fragmenty referatu wygÂłoszonego na Sympozjum Medycyny Psychosomatycznej w 1989 r. w KoÂłobrzegu przez twĂłrcĂŞ tej metody na Pomorzu ÂŚrodkowym WÂładysÂława Pitaka - dypl. logopedy i muzykoterapeuty).

W ostatnich latach obserwuje siĂŞ w Polsce wzrost zainteresowania psychologicznymi problemami ludzi chorych somatycznie. Zainteresowanie to okazujÂą lekarze, ktĂłrzy dostrzegajÂą wagĂŞ problemĂłw psychologicznych w powstawaniu i leczeniu schorzeĂą somatycznych. TendencjĂŞ podobnÂą przejawiajÂą rĂłwnieÂż psychologowie kliniczni, ktĂłrzy w swojej dziaÂłalnoÂści praktycznej i badawczej coraz czĂŞÂściej wykraczajÂą poza psychiatriĂŞ, tradycyjny juÂż obszar ich pracy.
Zgodnie z zaÂłoÂżeniami (zyskujÂącego coraz wiĂŞcej zwolennikĂłw) podejÂścia psychosomatycznego, wÂłaÂściwie wszystkie choroby i dysfunkcje somatyczne powstajÂą jako rezultat przeciÂąÂżenia organizmu wskutek ÂłÂącznego dziaÂłania zÂłoÂżonego zespoÂłu rĂłÂżnorodnych czynnikĂłw, w tym takÂże psychologiczno-pedagogicznych.
Do grona lekarzy i psychologĂłw zajmujÂących siĂŞ chorym czÂłowiekiem dochodzÂą ostatnio specjaliÂści z zakresu terapii pedagogicznej (nozopedagodzy). ZajmujÂą siĂŞ oni jednostkami i grupami spoÂłecznymi, ktĂłre wskutek rĂłÂżnych dewiacji biopsychospoÂłecznych, spowodowanych zagroÂżeniem zdrowia, chorobÂą i kalectwem oraz warunkami leczenia i chorowania - nie mogÂą optymalnie regulowaĂŚ i przetwarzaĂŚ swoich stosunkĂłw z otoczeniem.
(...)

Cytuj

Koncert muzyki rosyjskiej w wyk. PaĂąstwa StudziĂąskich z KoÂłobrzegu

Potrzeba regeneracji siÂł czÂłowieka coraz bardziej naraÂżonego na ujemne wpÂływy wspĂłÂłczesnej cywilizacji sprawia, Âże prawidÂłowa organizacja czasu wolnego (rĂłwnieÂż w sanatorium) staje siĂŞ sprawÂą pierwszoplanowÂą. Chodzi bowiem o zaspokojenie na coraz wyÂższym poziomie stale rosnÂącego zapotrzebowania spoÂłecznego na rĂłÂżne formy wypoczynku aktywnego oraz uczynienia z niego zjawiska kulturowego w skali ogĂłlnokrajowej. Warto chyba powiedzieĂŚ za A. Hansenem, Âże "NiewÂątpliwie racjĂŞ majÂą ci, ktĂłrzy twierdzÂą, Âże do poprawy i zachowania zdrowia spoÂłeczeĂąstwa potrzeba nam nie tylko higieny Âżycia codziennego i pracy oraz odpowiedniej liczby szpitali, przychodni i lekĂłw, ale przede wszystkim szeroko s p o p u l a r y z o w a n e j w i e d z y o o d p o c z y n k u" (Hansen 1983, s.5).

Wykonawca tej formy artystyczno-terapeutycznej jest zawodowym aktorem, pedagogiem kultury teatralnej, logopedÂą i muzykoterapeutÂą, RealizujÂąc terapeutycznÂą funkcjĂŞ kultury i sztuki - najpierw jako aktor, a nastĂŞpnie jako terapeuta - od poÂłowy lat 70-tych prezentowaÂł w sanatoriach koÂłobrzeskich spotkania z monodramem. Zadaniem tych spotkaĂą byÂło doprowadziĂŚ do rozÂładowania napiĂŞĂŚ, usuniĂŞcia lĂŞku, frustracji i w formie rozrywkowej publicystyki uÂświadomiĂŚ rĂłÂżne moÂżliwoÂści twĂłrczego dziaÂłania czÂłowieka w zakresie rozwiÂązywania problemĂłw Âżyciowych.
(...)

Cytuj

Po koncercie muzyki rosyjskiej w wyk. PaĂąstwa StudziĂąskich z KoÂłobrzegu

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

Od 1985 r. autor niniejszego wystÂąpienia ponownie podjÂąÂł dziaÂłania artystyczno-terapeutyczne w sanatoriach, tym razem pod hasÂłem: GRY I ZABAWY DRAMATYCZNE, nastĂŞpnie: MUZYKA - TERAPIA - RELAKS, pĂłÂźniej: MUZYKOTERAPIA, a ostatnio: LOGOMUZYKOTERAPIA. Zadaniem i celem tych spotkaĂą byÂło pielĂŞgnowanie i leczenie - za pomocÂą sÂłowa i muzyki - nerwic, zaburzeĂą mowy, czytania i pisania, porozumiewania siĂŞ, a takÂże terapia sensu Âżycia.

Organizacyjnie realizacja spotkaĂą byÂła rĂłÂżna, tak jak rĂłÂżne sÂą sanatoria i rĂłÂżne podejÂście lekarzy do tej sprawy:
1.Zabiegi uzdrowiskowe - kuracjusze przychodzÂą na terapiĂŞ grupowa na podstawie zleceĂą lekarskich. SÂą to zamkniĂŞte grupy treningowe - do 4-7 zabiegĂłw w turnusie
2.Spotkania artystyczno-terapeutyczne - kuracjusze przychodzÂą na spotkania na podstawie ogÂłoszeĂą za zgodÂą i zachĂŞta ze strony lekarzy, czasami z ich zleceniami w karcie zabiegowej. SÂą to grupy otwarte - 5-6 spotkaĂą w turnusie
3.Imprezy artystyczno-terapeutyczne - kuracjusze przychodzÂą na podstawie ogÂłoszeĂą, bez skierowaĂą lekarskich - 1-3 imprez w turnusie.
PowyÂższa rĂłÂżnorodnoÂśĂŚ i czĂŞstotliwoÂśĂŚ oraz nastawienie kuracjuszy powodowaÂły takÂże odmiennoÂśĂŚ technik proponowanych kuracjuszom: od nastawienia relaksacyjno-treningowego do biernego odbioru muzyki wÂłÂącznie.

W praktyce terapeutycznej stosowane byÂły techniki wyprowadzone z rĂłÂżnych dziedzin sztuki (teatru, muzyki, plastyki, ruchu i taĂąca), a takÂże anatomii, fizjologii oraz psychologii i logopedii.

NajczĂŞÂściej stosowanÂą technikÂą terapeutycznÂą byÂł relaks jako zwolnienie psychofizyczne, czyli wyeliminowanie naprĂŞÂżenia miĂŞÂśni przy rĂłwnoczesnym Âświadomym obniÂżeniu aktywnoÂści myÂśli (Aleksandrowicz). Relaks poÂłÂączony z ĂŚwiczeniami oddechowymi oraz pewnymi elementami autosugestii juÂż od dawna uwaÂżany byÂł za cennÂą metodĂŞ terapeutycznÂą. Interesowali siĂŞ nim lekarze i psycholodzy. W niektĂłrych klinikach byÂła to jedna z metod zapobiegania nerwicom, chorobie wieĂącowej, wrzodowej i nadciÂśnieniu.

Cytuj

Kuracjuszki w czasie muzykoterapii prowadzonej przez WÂładysÂława Pitaka w sanatorium Posejdon w KoÂłobrzegu

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

W koÂłobrzeskich sanatoriach stosowano nastĂŞpujÂące ĂŚwiczenia relaksacyjne:

1.Transformacja energii wg Laury Huxley
2.Technika relaksacji Jacobsona
3.Technika relaksacji Colsona
4.Trening autogenny Schultza
5.Medytacja wg Swaischa & Siemsa

DrugÂą grupĂŞ stosowanych technik terapeutycznych stanowiÂły przeÂżycia wyobraÂżeniowe:

1.Metoda H.Leunera - eksperymentalne katatyniczne przeÂżywanie obrazowe
2.Metoda W.Luthe'go - odreagowanie autogenne
3.Psychocybernetyka Maltza - formowanie pozytywnego obrazu siebie.

Cytuj

Kuracjuszki w czasie muzykoterapii prowadzonej przez WÂładysÂława Pitaka w sanatorium Posejdon w KoÂłobrzegu.

Wielu terapeutĂłw uwaÂża, Âże w terapii grupowej zÂżycie siĂŞ pacjentĂłw, wspĂłlne spĂŞdzanie czasu wolnego, wykonywanie rĂłÂżnorodnych prac w grupie, bardzo uÂłatwia przebieg terapii.
W koÂłobrzeskiej dziaÂłalnoÂści terapeutycznej zachĂŞcano kuracjuszy i pacjentĂłw do wspĂłlnych spacerĂłw, gier towarzyskich, rozmĂłw i udzielania sobie wzajemnie porad. W czasie spotkaĂą terapeutycznych korzystano z technik muzyczno-dramatycznych, ktĂłre uÂłatwiaÂły odtwarzanie przeszÂłych wydarzeĂą, "otwieraÂły grupĂŞ", dostarczaÂły materiaÂłu o aktualnych konstelacjach w grupie i umiejscowieniu w nich poszczegĂłlnych uczestnikĂłw.

Muzyka jest niewÂątpliwie atrakcyjnym i w miarĂŞ bezpiecznym Âśrodkiem terapeutycznym. Wiadomo nie od dzisiaj, Âże moÂże ona zmieniaĂŚ stan aktywnoÂści systemu nerwowego, wywoÂływaĂŚ okreÂślone zmiany w czynnoÂściach caÂłego organizmu, moÂże zmieniaĂŚ napiĂŞcie miĂŞÂśni, przyspieszaĂŚ przemianĂŞ materii, zmieniaĂŚ szybkoÂśĂŚ krÂąÂżenia krwi, obniÂżaĂŚ prĂłg wraÂżliwoÂści zmysÂłĂłw, wpÂływaĂŚ na wewnĂŞtrzne wydzielanie, zmieniaĂŚ siÂłĂŞ i szybkoÂśĂŚ pulsu, modyfikowaĂŚ oddychanie. To sÂą zmiany konkretne. Poza tym, muzyka moÂże wprowadzaĂŚ w rĂłÂżne nastroje, wzbudzaĂŚ uczucia i emocje.

Cytuj

Kuracjuszki w czasie muzykoterapii prowadzonej przez WÂładysÂława Pitaka w sanatorium Posejdon w KoÂłobrzegu.

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

W muzykoterapii, podobnie jak w leczeniu farmakologicznym istnieje trudne do rozwiÂązania zagadnienie indywidualnych rĂłÂżnic reagowania na leki, rĂłÂżna jest bowiem wraÂżliwoÂśĂŚ ludzi na muzykĂŞ, a takÂże rĂłÂżne sÂą doÂświadczenia z tÂą muzyka zwiÂązane. Poza tym wydaje siĂŞ, Âże muzyka usuwajÂąc objawy wielu dolegliwoÂści, stosunkowo rzadko zapobiega ich powstawaniu. Dotyczy to przede wszystkim stosunku do drugiego czÂłowieka, zdolnoÂści porozumiewania siĂŞ, tolerancji, wyrozumiaÂłoÂści, partnerstwa, poglÂądu na Âświat i Âżycie. PoniewaÂż muzyka jest asemantyczna - nie posÂługujÂąc siĂŞ jĂŞzykiem nazw i pojĂŞĂŚ - nie wpÂływa na obyczaje, moralnoÂśĂŚ i etykĂŞ zachowaĂą czÂłowieka. HasÂło: "muzyka Âłagodzi obyczaje" nie znajduje pokrycia w jej realnych, stosunkowo skromnych moÂżliwoÂściach terapeutycznych.

UwzglĂŞdniajÂąc powyÂższe zastrzeÂżenia, sÂłusznym wydaje siĂŞ poglÂąd, Âże w psychoterapii i terapii pedagogicznej najskuteczniejszÂą metodÂą jest kojarzenie wielu technik i wielokierunkowe oddziaÂływanie na osobowoÂśĂŚ pacjenta. Z uwagi na dominacjĂŞ dwĂłch technik terapeutycznych, opartych przede wszystkim na sÂłowie i muzyce, nasze dziaÂłania w sanatoriach koÂłobrzeskich nazwano l o g o m u z y k o t e r a p i Âą.
W naszej praktyce muzyka dostarczaÂła bodÂźcĂłw rytmicznych do dziaÂłaĂą ruchowych, pomagaÂła nawiÂązaĂŚ kontakt z chorymi, ktĂłrzy sÂłabo reagujÂą na bodÂźce sÂłowne lub nie chcÂą rozmawiaĂŚ. "Logos" - sÂłowo, sens - byÂło formÂą odtwarzania aktualnych wydarzeĂą z Âżycia grupy czyli projekcjÂą sprzyjajÂąca odreagowaniu. Pacjenci mogli siĂŞ "wygadaĂŚ", "wypÂłakaĂŚ" ze swoich dawnych i obecnych zmartwieĂą i trudnoÂści. ZdarzaÂło siĂŞ, Âże to wystarczyÂło dla odczucia ulgi, i nie byÂło wĂłwczas potrzeby Âżadnej interpretacji, poleceĂą lub wskazĂłwek terapeuty.
(...)

Cytuj

Muzykoterapia prowadzona przez WÂładysÂława Pitaka w sanatorium Posejdon w KoÂłobrzegu

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

OdrĂŞbnÂą, zasÂługujÂącÂą na uwagĂŞ, technikÂą terapeutycznÂą jest m u z y k o d r a m a - wykonywanie dziaÂłaĂą scenicznych przy wsparciu muzycznym lub wykonywanie dziaÂłaĂą muzycznych z uwzglĂŞdnieniem dziaÂłaĂą interpersonalnych. Technika ta jest oparta na psychodramie, pantomimie i grach terapeutycznych.

W zaleÂżnoÂści od kategorii wiekowej pacjentĂłw, proponowano rĂłÂżne rodzaje aktywnoÂści muzyczno-dramatycznej:

1.Instrumentalne dialogi - gra na instrumentarium Orffa - uÂłatwia diagnozowanie stanĂłw emocjonalnych, draÂżliwoÂści, dominacji
2.Improwizacje - ujawnianie zahamowania, biernoÂści lub agresywnoÂści,
3.Muzykowanie integracyjne - wykonywanie prostych ukÂładĂłw rytmicznych Âśpiewanie piosenek, logorytmika
4.Improwizacje na zadany temat - malarstwo dÂźwiĂŞkowe jako technika relaksacyjno-kontemplacyjna. Pomaga okreÂśliĂŚ cudze przeÂżycia na zasadzie empatii (uczuciowego utoÂżsamiania siĂŞ )
5.Marsze fabularne, biegi, podskoki (spacer pod wiatr, nad przepaÂściÂą, na kÂładce, do pracy, po kamieniach przez potok)
6.Pantomimiczne wyraÂżanie zadanych tematĂłw, np. zakazany owoc, moja matka, zwierciadÂło
7.Psychodrama (monolog, moje marzenia, przedstawienie samego siebie, dublowanie roli)

Cytuj

Muzykoterapia prowadzona przez WÂładysÂława Pitaka w sanatorium Posejdon w KoÂłobrzegu.

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

W trakcie spotkaĂą terapeutycznych korzystano takÂże z moÂżliwoÂści samoczynnego oddziaÂływania utworu muzycznego na psychikĂŞ pacjenta. SÂłuchano wiĂŞc utworĂłw redukujÂących zmĂŞczenie, Âżywych, pogodnych, mobilizujÂących emocjonalne i intelektualnie.

Cytuj

Muzykoterapia prowadzona przez WÂładysÂława Pitaka w sanatorium Posejdon w KoÂłobrzegu.

SkutecznoÂśĂŚ terapeutyczna logomuzykoterapii

"CzÂłowiek jest zwierciadÂłem wartoÂściujÂącym - powiada R.May (1973, s.83) - bytem, ktĂłry interpretuje swoje Âżycie i swĂłj Âświat w terminach symboli i znaczeĂą oraz identyfikuje siĂŞ ze swoim istnieniem jako jaÂźniÂą". MoÂżna powiedzieĂŚ wiĂŞc, Âże od wartoÂści, ich hierarchizacji i wzajemnych relacji, zgodnoÂści lub niezgodnoÂści, spĂłjnoÂści lub jej braku - zaleÂży dobre albo zÂłe funkcjonowanie jednostki, a wiĂŞc jego zdrowie psychiczne lub jego brak.

Badacze wiÂąÂżÂący zagadnienia zdrowia psychicznego z problematykÂą wartoÂści, z reguÂły uwaÂżajÂą, Âże system wartoÂści moÂże siĂŞ zmieniaĂŚ pod wpÂływem rĂłÂżnych oddziaÂływaĂą, np. pod wpÂływem psychoterapii. M.Rokeach (1968, s.168) stwierdza, Âże juÂż uÂświadomienie czÂłowiekowi sprzecznoÂści miĂŞdzy wartoÂściami bÂądÂź sprzecznoÂści w systemach wartoÂści - postawy, czego moÂżna dokonaĂŚ w psychoterapii, prowadzi do stosunkowo Âłatwych korekt, a co za tym idzie do zmiany zachowaĂą.
Omawiane techniki i rozwiÂązania terapeutyczne majÂą znaczenie pogÂłĂŞbionej diagnozy oraz interpretacji trudnoÂści pacjentĂłw. DostarczajÂąc moÂżliwoÂści emocjonalnego przeÂżycia wyprzedzajÂą one rozmaite intelektualne osÂądy czy ustalenia, prowadzÂąc pacjenta do caÂłoÂściowego spojrzenia na swoje trudnoÂści i ich przyczyny, tzn. do uzyskania wglÂądu. DziĂŞki uczestnictwu w l o g o m u z y k o t e r a p i i role Âżyciowe dla pacjenta stajÂą siĂŞ czymÂś uchwytnym, co pozwala mu nimi swobodnie manipulowaĂŚ. JuÂż samo uÂświadomienie sobie, Âże jest to moÂżliwe, zmniejsza lĂŞk i zachĂŞca do aktywnej i twĂłrczej postawy wobec Âżycia, staje siĂŞ ÂźrĂłdÂłem nadziei.

Cytuj

Muzykoterapia prowadzona przez WÂładysÂława Pitaka w sanatorium Posejdon w KoÂłobrzegu.

@@@@@@@@@@@@@@@@@@

WÂłasne obserwacje i doniesienia z piÂśmiennictwa skÂłoniÂły nas do przyjĂŞcia tezy, Âże pacjenci w stanie relaksu sÂą bardziej podatni na psychoterapiĂŞ. ÂŁatwiej osiÂągajÂą wglÂąd, szybciej przyjmujÂą rzeczowÂą, ÂżyczliwÂą perswazjĂŞ i sÂą zdolni zmieniĂŚ nawet utrwalone, wadliwe sposoby reagowania na rĂłÂżne bodÂźce Âśrodowiskowe i sytuacje Âżyciowe.
Generalnym zatem warunkiem dojÂścia do zdolnoÂści sterowania sobÂą (takÂże w sensie psychosomatycznym) jest nauczenie siĂŞ relaksu i treningu autogennego. Ta umiejĂŞtnoÂśĂŚ likwiduje niepokĂłj i lĂŞk, przywraca spokĂłj i odprĂŞÂżenie, a w dalszej konsekwencji budzi aktywnoÂśĂŚ i okazje do osiÂągniĂŞĂŚ, a takÂże satysfakcji z twĂłrczego dziaÂłania - umiejĂŞtnoÂści rozwiÂązywania wÂłasnych problemĂłw Âżyciowych.

mgr WÂładysÂław Pitak - dyplomowany logopeda i muzykoterapeuta

PS.
Osoby zainteresowane bibliografiÂą i materiaÂłami terapeutycznymi dot. powyÂższego tematu proszone sÂą o kontakt:
tel: (94) 340-60-06
lub e-mail: logos@logos.pomorze.pl